fizyolog

Hücrelerin in vitro şartlarda üretilebilmesi için kullanılan sıvı ortamlara hücre üretme vasatı denir. Hücre üretme vasat›, hücre çoğalması için gerekli olan amino asitler, vitaminler, mineraller, iz elementler, glukoz vb maddeleri içeren, steril ve pH’sı dengelenmiş bir izotonik çözeltidir.

Göz dıştan içe doğru 3 tabakadan oluşmuştur. 1) Sert Tabaka 2) Damar Tabaka 3) Ağ Tabaka

Bu hastalık prion denilen protein parçaçıklarının neden olduğu uzun bir kuluçka dönemini takiben ortaya çıkan beyin fonksiyonlarının bozulması hızlı yaşlanma ve ölümle sonoçlanan bir enfeksiyon hastalığıdır.Hastalığın yiyeceklerle bulaştığını gösteren deliller vardır.Genellikle ileriki yaşlarda ortaya çıkan hastalık en sık 57-62 yaşlarında görülür.Hastalığın en sık rastlanan belirtileri uykusuzluk depresyon kişilik değişiklikleri ve hafıza kaybıdır. Bu bulguların ardından kısa bir sürede hızlı bir bunama konuşamama yürüme zorlukları kas seğirmeleri ve kramplar görülür.Hasta genellikle 6-12 ayda mental ve fiziksel fonksiyonlarını kaybeder.Hastalık ölümle sonuçlanır.Kesin tanı beyin dokusundan biopsi yapılarak konulur. Hastalığın bugün için kesin tedavisi mümkün değildir. Ancak hasataların şikayetlerini azaltmaya yönelik tedavi uygulanmaktadır. Bir porsiyon hayvansal ürünle bulaşma riski 10 milyarda bir olarak ölçülmüştür.Sakatat ve sosis gibi ürünlerde risk yüksektir.Süt ve süt ürünlerinde risk tespit edilmemiştir.

Virüslerin anneden-yavruya plasenta aracılığıyla nakledilmesine transplazenter bulaşma, bu yolla bulaşan hastalıklara ise transplazenter enfeksiyon denir.

Eğer inflamasyondan kuşkulanılan bölgelerde nötrofiller (İltihap durumlarında bölgeye ilk nötrofiller göç eder) , makrofajlar ve lenfositler bulunmaktaysa: ''Akut inflamasyon, kronik inflamasyona dönüşmüştür.'' diyebiliriz.

Kanser (kötü huylu tümör) hücrelerinin vücutta bulunan damarlar aracılığıyla vücutun başka bölgelerine yayılmasına denir.

Kulakta bulunan yarım daire kanalları insan vücüdunun dengesini sağlar.

Germ Free hayvanlar Bünyelerinde hiç bir mikroorganizma barındırmayan ve kanlar›nda bu mikroorganizmalara karşı oluşmuş antikorlar bulunmayan çok özel deney hayvanlarıdır. Bu hayvanlar sağlıklı annelerden steril şartlarda sezeryan operasyonu ile alınır ve tüm çevre şartları kontrol altında tutulan ortamlarda barındırılır. Germ free hayvanların yemleri ve suları tüketim öncesi sterilize edilir ve yaşam alanlarına filtre edilmiş hava verilir. Dışkı ve kan örnekleri düzenli olarak mikrobiyolojik kontrole tabi tutulur.

Bu hayvanlar bünyelerinde değişik mikroorganizmalar bulundursalar da hastalık etkeni olan (patojen) önemli mikroorganizmaları taşımazlar. Dolayısıyla bu hayvanların sürekli kontrol altında tutulması ve özel bakım uygulanması gereklidir. SPF hayvanların yemleri ve suları mikrobiyolojik kontrolden geçirilir, yaşam ortamına filtre edilmiş hava verilir. SPF hayvanlarla yapılan denemeler konvansiyonel deney hayvanlarına göre daha spesifik ve daha güvenilir sonuçlar verir.

Yetiştirme ortamında standart yetiştirme koşulları uygulanan ve herhangi bir mikrobiyolojik kontrol yapılmayan deney hayvanlarıdır. Bu hayvanlar doğal olarak bünyelerinde hastalık etkeni olan veya olmayan birçok mikroorganizmayı barındırabilirler. Dolayısıyla bu hayvanların kullanımı zaman zaman kısıtlayıcı olabilmektedir. Ancak belirli biyolojik ürünlerin (komplement, amboseptör, negatif veya pozitif serum) elde edilmesinde rahatlıkla kullanılabilirler.

Deney hayvanı nedir? Deney hayvanı hangi özellikleri taşımalıdır? Deney hayvanı kaça ayrılır? Hiperimmun serum ve komplement gibi biyolojik materyallerin elde edilmesi amacıyla zorunlu olarak canlı konak olarak kullanılan hayvanlara deney hayvanı diyebiliriz. Virüslerin üretilmesi amacıyla en sık kullanılan deney hayvanları arasında tavşan, rat, fare, hamster, civciv ve maymunlar sayılabilir. Ancak araştırma amaçlı çalışmalarda kullan›lan kedi, köpek, koyun, sığır vb büyük hayvanlar da deney hayvanı tan›mlamasına girer. Deney hayvanları mikrobiyolojik özelliklerine göre 3 gruba ayrılır. 1. Konvansiyonel Hayvanlar 2. SPF (Spesifik Patojen Free) Hayvanlar 3. Germ Free Hayvanlar

Vücuttaki birçok dokudan hücre kültürü hazırlanabilmesine karşın, özellikle üreme yeteneği yüksek olan testis, böbrek, deri, diş eti ve kanserli dokulardan hücre kültürü hazırlamak ve bu kültürler ile çalışmak laboratuvar uygulamaları nda kolaylık sağlamaktadır.

Epitel hücreleri üzerinde bulundukları bazal lamina ve hemen altında bulunan lamina proparia ' dan gelen bazı maddeleri kullanarak yeni sentezlenen maddeyi bulundukları ortama vey kılcal damarlara gönderirler. Salgılama faaliyetleri vardır. Bezlerin salgıladıkları maddeler farklı kimyasal yapıdadır. Salgı protein yapısında olabilir( panreasta olduğu gibi), lipit yapısında olabilir( böbrek üstü ve yağ bezlerinde olduğu gibi).

Kemik ve diş oluşumunda gerekli olan kalsiyum , sinirsel iletimlerde gerekli bir kofaktör, hücresel işlevlerde, pıhtılaşmada, enzimsel aktivitelerde önemli yeri olan bir mineraldir.

Elastik lifler kollagen liflerden farklı olarak daha ince olup dallanma yaparak ağ şeklinde bir yapı gösterirler. Elektron mikroskobunda bakıldığında çizgili yapı göstermezler. Kalınlıkları 1-4 mikrometre olan bu lifler taze halde ve çok miktarda olduğunda sarı renklidirler bundan dolayı da bağ dokunun sarı lifleri olarak bilinirler. Küçük çekilme kuvvetine karşı dayanıklıdırlar. Liflere uygulanan kuvvet kaldırıldığında eski duruma dönerler. Çekildiklerinde önceki durumlarına göre %150 oranında uzarlar. Bu lifler en çok elastik dokuda bulunur. Örneğin bu liflerin kan damalarının duvarında bulunuşu kan dolaşımını kolaylaştırır. Elastik lifler özellikle orcein veya resorcin-fuchsin ile boyanırlar. Elastik lifler kollagenler gibi fibroblastlardan ve düz kas hücrelerinden sentezlenirler.

Kollagen lifleri bağ doku içinde en bol bulunan liflerdir. Dokunun hatta vücudumuzun tendon ve ligament gibi çok kuvvetli yapılarını oluşturur. Taze halde beyaz renkli göründüğünden bağ dokusu beyaz lifler olarak da isimlendirilir. Kollagen lifler mekanik basınç ve çekilmelere karşı dayanıklı(elastik) değildirler. Eğilip bükülme görevi görürler. Kollagen liflerinin diziliş yönleri dayanıklılık kazandırmada etkilidir. Örneğin deride değişik yönlerde, tendon ve ligamentlerde ise paralel uzandıkları için tendonlar ve ligamentler deriye göre daha dayanıklıdırlar.

Kollagen yıkımı kollagenaz enzimleri tarafından yapılır. Bu enzimler molekülü öncelikle ikiye bölerler. Daha sonraki yıkım aşamaları diğer proteaz enzimleri aracılığı ile gerçekleştirilir.

Plasentadaki bazal laminada bulunur. Bu tip kollagen alfa1, alfa2, alfa3 polipeptid zincirlerinden meydana gelmiştir. Tip V üçlü heliksi 390 nm uzunluğunda ve N-terminal ucunda kollagen tip I ile bağlantı yapabilecek bölgeleri bulunur. Dokulardaki dağılımı 3(alfa1) veya 2(alfa1) + 1(alfa2) şeklinde olablir. Özellikle kültür hücrelerinde, fetal dokularda, fetal zarlarda, deri, kemik ve birçok ara dokularda yer alır.

Bu tip kollagen birçok ara dokuda bulunur. Tip VI kollagenin üçlü heliksi alfa1, alfa2, alfa3 polipeptid zincirlerinden oluşmuştur. Boyu 150 nm, N-terminal ve C-terminal uçlarında tip I kollagenle birleşme yapacak globüler bölgeler bulunur. Mikrofibrilde her 100nm de band görülür.

Epitel doku bazal limanasını, lamina proparia'ya bağlayan kanca tipi kollagenlerdir. Üçlü heliks 3 tane alfa1 polipeptid zincirinden oluşmuştur. 450 nm uzunluğundadır. Dimerik olarak bulunur. Her iki uçta da globüler bölgeler bulunur.

Üçlü heliks alfa1, alfa2, alfa3 polipeptid zincirlerinden oluşur. Boyu 200 nm kadardır. N-terminal bölge glikozaminoglikanlar ve tip II bağlanma yeridir. Kıkırdak ve gözde göz yuvarının sıvısında (vitröz humor) rastlanır.

Gözyaşı bezlerinde Tek Tabakalı Prizmatik Silli Silindirik Epitel görülür.

Üçlü heliks alfa1 polipeptid zincirinden oluşmuştur.Boyu 150 nm uzunlğundadır. C-terminalde bağlama bölgeleri bulunur. Kemiğe dönüşmekte olan kıkırdakta bu tip kollagen vardır.

Kıkırdak dokuda rastlanır. Uzunluğu 300 nm kadardır. Küçük fibriller tip II kollagen ile birlikte bulunur.

Üçlü heliks 3 tane alfa1 den oluşur. Embriyonik tendon ve deride bulunur. Kollagen tip I ile enine birleşen büyük bölgeleri içermektedir.