CRISPR Yardımı ile 2017 Yılında Başarılan 9 İlginç Gelişme

1. İlk kez, bilim insanları HIV’ı canlı bir organizmadan başarıyla çıkarmak için gen düzenlemeyi kullandı ve bunu üç farklı hayvan modelinde yaptılar. CRISPR’yi kullanarak ekip virüs DNA’sından kurtuldu ve akut ve latent enfeksiyonları temizledi.

2. İlk yarı sentetik organizmalar, sadece dört bazlı tipik bir altı harfli genetik kodla E. coli bakterilerinin yetiştirilmesi ile geliştirildi. Araştırmacılar, bakterilerin yeni DNA moleküllerini işgalciler olarak kaydettirmeyeceklerini doğrulamak için gen düzenlemeyi kullandı.

3. CRISPR, kanserin “komuta merkezi” ni genellikle anormal tümör büyümelerini tetikleyen melez füzyon genlerini başarıyla hedeflemek için kullanılmıştır. Araştırmacılar, kesme ve yapıştırma yöntemiyle insan prostat ve karaciğer kanseri hücrelerini taşıyan farelerde tümörleri küçülten kanserden kaynaklanan bir gen yarattılar.

4. CRISPR yardımıyla, bilim adamları kısa süre önce kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatmayı başardılar. Hücre bölünmesine yardımcı olan Tudor-SN adlı bir proteini hedef aldılar ve bu tekniğin hızlı büyüyen kanser hücrelerinin engellenmesine yardımcı olabileceğini düşünüyorlar.

5. Gen düzenlenmesi, virüsleri süper böceklerin kendilerini öldürmeye zorlaması için kullanılmıştır. Bakteriyofaj virüslerini, antibiyotik direnç genleri içeren genetik sekanslarla kurarak, araştırmacılar doğal olarak fajlardan korunmaya çalışan bakterilerde kendini tahrip eden mekanizmaları tetikleyebiliyorlar.

6. Sivrisinek kaynaklı hastalıklar, gen düzenlemesiyle geçmişin bir parçası haline gelebilir. Bilim insanları, fertilite genlerini keserek sivrisineklerin yayılmasını sınırlamak için yeni bir yol buldular. Bu başarıyı, CRISPR’nin bir kerede birkaç genetik kod değişikliği yapabileceği verimli bir yol olarak nitelendiriyorlar.

7. Araştırmacılar, farelerde Huntington’un hastalık genlerini düzenlemeyi başardı ve ölümcül rahatsızlığın belirtilerini etkili şekilde geri döndürdü. Bu ümit vaat eden ilk adımı sergiledikten sonra bu parlak tekniğin bir gün insanlarda da kullanılabileceği tamamen mümkündür.

8. Tıbbi buluşların yanı sıra, CRISPR bize daha bol, sürdürülebilir biyoyakıt üretmeyi sağlayabilir. Bilim insanları son zamanlarda yabani eşdeğerlerinin iki katı kadar biyoyakıt üreten yosun mühendisliği için bir dizi gen düzenleme araçlarını kullandı.

9. Eğer DNA şifresine kodlanmış ilk filmi izlediyseniz, CRISPR’ye de teşekkür edeceksiniz. Kısa süre önce, bilim adamları nihayetinde E. coli genomuna bilgi dizileri yerleştirmek için gen düzenleme yöntemini kullanarak hücreleri bir ‘moleküler kayıtçı’ haline getirmeyi başardılar.

Çeviri – Derleme: Dr. Yalçın DEDEOĞLU, kaynak